Godišnji porez na dohodak građana za 2015. godinu

Iako je rok za podnošenje poreske prijave za utvrđivanje godišnjeg poreza na dohodak građana za 2015. godinu istekao 16. maja u nastavku teksta prilažemo Objašnjenje Ministarstva finansija, br. 413-00-43/2016-04 od 17. marta 2016. god. objavljeno u Biltenu Ministarstva finansija, br. 3, mart 2016. god. u cilju razjašnjenja eventualnih nedoumica:

Godišnji porez na dohodak građana

Godišnji porez na dohodak građana plaćaju fizička lica koja su u kalendarskoj godini ostvarila dohodak veći od trostrukog iznosa prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u godini za koju se utvrđuje porez, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike, u skladu sa odredbom člana 87. stav 1. Zakona o porezu na dohodak građana („Sl. glasnik RS“, br. 24/01, 80/02, 80/02−dr. zakon, 135/04, 62/06, 65/06−ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11−US, 93/12, 114/12−US, 47/13, 48/13−ispravka, 108/13, 57/14 i 68/14−dr. zakon, u daljem tekstu: Zakon).

U vezi sa primenom odredaba Zakona na godišnji porez na dohodak građana za 2015. godinu, treba imati u vidu da prema odredbi člana 42. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak građana („Sl. glasnik RS“, br. 112/15), koji je u primeni od 1. januara 2016. godine, izmenjeni član 87. Zakona primenjivaće se od 1. januara 2017. godine (za utvrđivanje godišnjeg poreza na dohodak građana za 2016. godinu). Saglasno tome, za godišnji porez na dohodak građana za 2016. godinu primenjivaće se odredba člana 87. izmenjena Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak građana, a za godišnji porez na dohodak građana za 2015. godinu primenjuje se odredba člana 87. Zakona.

Poreski obveznici

Saglasno odredbi člana 87. stav 1. Zakona, obveznici godišnjeg poreza na dohodak građana su fizička lica koja su u kalendarskoj godini ostvarila dohodak veći od trostrukog iznosa prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u godini za koju se utvrđuje porez, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike, i to:

1) rezidenti za dohodak ostvaren na teritoriji Republike Srbije i u drugoj državi;

2) nerezidenti za dohodak ostvaren na teritoriji Republike Srbije.

Neoporezivi iznos

Neoporezivi iznos dohotka za 2015. godinu je 2.201.220 dinara i jednak je visini trostrukog iznosa prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u 2015. godini, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.

Prema podatku Republičkog zavoda za statistiku, objavljenom u „Službenom glasniku RS”, broj 5/16, prosečna godišnja zarada po zaposlenom u Republici Srbiji isplaćena u 2015. godini iznosi 733.740 dinara.

Prihodi koji se oporezuju

Prema odredbi člana 87. stav 2. Zakona, predmet oporezivanja godišnjim porezom na dohodak građana su prihodi koji su isplaćeni (ostvareni) u periodu od 1. januara zaključno sa 31. decembrom 2015. godine, nezavisno od toga za koji su period isplaćeni, i to:

1) zarada iz čl. 13. do 14b Zakona;

2) oporezivi prihod od samostalne delatnosti iz čl. 33. i 40. Zakona;

3) oporezivi prihod od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine iz čl. 55. i 60. Zakona;

4) oporezivi prihod od izdavanja nepokretnosti iz člana 63. stav 3. Zakona;

5) oporezivi prihod od davanja u zakup pokretnih stvari iz člana 82. st. 3. i 4. Zakona;

6) oporezivi prihod sportista i sportskih stručnjaka iz člana 84a Zakona;

7) oporezivi drugi prihodi iz člana 85. Zakona;

8) prihodi po osnovima iz tač. 1) do 7) ovog stava, ostvareni i oporezovani u drugoj državi za obveznike iz stava 1. tačka 1) člana 87. Zakona.

Prihodi koji se umanjuju za plaćeni porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje

Prema odredbi člana 87. stav 3. Zakona, zarada, oporezivi prihod od samostalne delatnosti, oporezivi prihod od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine, oporezivi prihod sportista i sportskih stručnjaka i oporezivi drugi prihodi iz člana 85. Zakona, umanjuju se za porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje plaćene u Republici Srbiji na teret lica koje je ostvarilo zaradu, odnosno oporezive prihode, a ostali oporezivi prihodi koji su predmet oporezivanja godišnjim porezom − oporezivi prihod od izdavanja nepokretnosti i oporezivi prihod od davanja u zakup pokretnih stvari − umanjuju se za porez plaćen na te prihode u Republici Srbiji.

Dakle, za porez na dohodak građana i doprinose za obavezno socijalno osiguranje plaćene u Republici Srbiji na teret lica koje je ostvarilo prihod umanjuju se:

− zarada,

− oporezivi prihod od samostalne delatnosti,

− oporezivi prihod od autorskih prava, prava srodnih autorskom pravu i prava industrijske svojine,

− oporezivi prihod sportista i sportskih stručnjaka, i

− oporezivi drugi prihodi iz člana 85. Zakona.

Za porez na dohodak građana koji je plaćen u Republici Srbiji umanjuju se sledeći prihodi:

− oporezivi prihod od izdavanja nepokretnosti, uključujući i prihod od izdavanja nepokretnosti u podzakup i

− oporezivi prihod od davanja u zakup pokretnih stvari.

Najviša godišnja osnovica doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za 2015. godinu iznosi 3.668.700 dinara („Službeni glasnik RS”, broj 7/16).

U slučaju da su doprinosi za obavezno socijalno osiguranje u toku 2015. godine plaćeni iz osnovice koja prelazi iznos najviše godišnje osnovice doprinosa od 3.668.700 dinara, obveznik ima pravo na povraćaj više plaćenog iznosa doprinosa saglasno Zakonu o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje („Sl. glasnik RS”, br. 84/04, 61/05, 62/06, 5/09, 52/11, 101/11, 47/13, 108/13, 57/14, 68/14−dr. zakon i 112/15).

Prema odredbi člana 87. stav 4. Zakona dohodak koji se oporezuje godišnjim porezom uvećava se za iznos koji se, u kalendarskoj godini za koju se utvrđuje godišnji porez, obvezniku isplati po osnovu povraćaja doprinosa za obavezno socijalno osiguranje u skladu sa zakonom kojim se uređuju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje. Saglasno tome, iznos koji je u 2015. godini obvezniku isplaćen po osnovu povraćaja više plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, uračunava se u dohodak koji se oporezuje godišnjim porezom za 2015. godinu.

Dohodak za oporezivanje ne uvećava se za iznos koji je u 2015. godini obveznik ostvario po osnovu povraćaja doprinosa za obavezno socijalno osiguranje zaključno za 2012. godinu, shodno odredbi člana 71. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak građana („Sl. glasnik RS“, br. 47/13). Primera radi, ako je obveznik u 2015. godini ostvario povraćaj doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za 2012, 2013. i 2014. godinu, dohodak za oporezivanje uvećava se samo za iznos povraćaja koji je ostvario za 2013. i 2014. godinu.

Prihodi ostvareni i oporezovani u drugoj državi umanjuju se za porez plaćen u toj drugoj državi (član 87. stav 5. Zakona).

Dohodak za oporezivanje

Saglasno odredbi člana 87. stav 6. Zakona, dohodak za oporezivanje čini razlika između dohotka utvrđenog u skladu sa st. 2. do 5. ovog člana i neoporezivog iznosa iz stava 1. istog člana Zakona.

To znači, da se dohodak za oporezivanje utvrđuje kao razlika između godišnjeg zbira prihoda (koji su predmet oporezivanja godišnjim porezom na dohodak građana, uvećanog za iznos koji se obvezniku isplati po osnovu povraćaja doprinosa) ostvarenog u 2015. godini umanjenog za porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje (plaćene na ostvareni prihod u toj kalendarskoj godini) i neoporezivog iznosa od 2.201.220 dinara.

Izuzetno, obvezniku kome je u 2015. godini izvršeno umanjenje neto prihoda saglasno Zakonu o umanjenju neto prihoda lica u javnom sektoru („Sl. glasnik RS“, br. 108/13), a u vezi sa Zakonom o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Sl. glasnik RS”, br. 116/14), od strane korisnika javnih sredstava koji su u 2015. godini isplatili plate odnosno druga stalna primanja zaključno za mesec oktobar 2014. godine ili ranije mesece, dohodak za oporezivanje umanjuje se za iznos za koji je u 2015. godini izvršeno umanjenje neto prihoda.

Poreska osnovica

Poresku osnovicu za plaćanje godišnjeg poreza na dohodak građana predstavlja oporezivi dohodak, saglasno odredbama člana 88. Zakona. Oporezivi dohodak čini razlika između dohotka za oporezivanje i ličnih odbitaka iz člana 88. stav 1. Zakona.

Prema članu 88. stav 1. Zakona, obveznik godišnjeg poreza na dohodak građana ima pravo na lične odbitke koji iznose:

− za obveznika − 40% od prosečne godišnje zarade po zaposlenom, što iznosi 293.496 dinara;

− za izdržavanog člana porodice − 15% od prosečne godišnje zarade po zaposlenom, po članu, što iznosi 110.061 dinara.

Ukupan iznos ličnih odbitaka ne može biti veći od 50% dohotka za oporezivanje.

Ako su dva ili više članova porodice obveznici godišnjeg poreza na dohodak građana, odbitak za izdržavane članove porodice može da ostvari samo jedan obveznik.

Poreska stopa

Prema odredbi člana 89. Zakona, godišnji porez na dohodak građana obračunava se i plaća po propisanoj poreskoj stopi. Naime, za poreskog obveznika koji je u kalendarskoj godini ostvario oporezivi dohodak do šestostruke prosečne godišnje zarade, stopa godišnjeg poreza je 10%.

Ukoliko je poreski obveznik ostvario oporezivi dohodak koji je viši od šestostruke prosečne godišnje zarade, na iznos koji je viši od šestostruke prosečne godišnje zarade primenjuje se stopa godišnjeg poreza od 15%.

Prema tome, ako je poreski obveznik ostvario oporezivi dohodak u iznosu:

− do 4.402.440 dinara − primenjuje se poreska stopa od 10%;

− preko 4.402.440 dinara − primenjuje se poreska stopa od 10% na iznos do 4.402.440 dinara, a poreska stopa od 15% na iznos preko 4.402.440 dinara.

Poreska prijava

Poreska prijava za utvrđivanje godišnjeg poreza na dohodak građana za 2015. godinu podnosi se na Obrascu PPDG-2R − Poreska prijava za utvrđivanje godišnjeg poreza na dohodak građana za ____ godinu, koji je propisan Pravilnikom o obrascima poreskih prijava za utvrđivanje poreza na dohodak građana koji se plaća po rešenju („Sl. glasnik RS”, br. 49/14, 28/15, 30/15 i 28/16, u daljem tekstu: Pravilnik).

Poresku prijavu na Obrascu PPDG-2R koji je propisan Pravilnikom o izmenama i dopunama Pravilnika o obrascima poreskih prijava za utvrđivanje poreza na dohodak građana koji se plaća po rešenju („Sl. glasnik RS”, br. 28/16), a kojim se zamenjuje Obrazac PPDG-2R koji je propisan Pravilnikom o obrascima poreskih prijava za utvrđivanje poreza na dohodak građana koji se plaća po rešenju („Sl. glasnik RS”, br. 49/14, 28/15 i 30/15), za utvrđivanje godišnjeg poreza na dohodak građana za 2015. godinu poreski obveznik može da podnese u elektronskom obliku ili u pismenom obliku − neposredno ili putem pošte.

U elektronskom obliku poreska prijava se podnosi upotrebom elektronskih servisa Poreske uprave, na način propisan pravilnikom kojim se uređuje podnošenje poreske prijave elektronskim putem.

U pismenom obliku poresku prijavu obveznik – rezident može da podnosi neposredno ili putem pošte, organizacionoj jedinici Poreske uprave nadležnoj prema mestu svog prebivališta.

Nerezidentni obveznik preko poreskog punomoćnika određenog u skladu sa Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji („Sl. glasnik RS”, br. 80/02, 84/02−ispravka, 23/03−ispravka, 70/03, 55/04, 61/05, 85/05−dr. zakon, 62/06−dr. zakon, 61/07, 20/09, 72/09−dr. zakon, 53/10, 101/11, 2/12−ispravka, 93/12, 47/13, 108/13, 68/14, 105/14, 91/15−autentično tumačenje, 112/15 i 15/16, u daljem tekstu: ZPPPA), shodno članu 2. stav 2. Pravilnika, podnosi poresku prijavu organizacionoj jedinici Poreske uprave nadležnoj prema boravištu nerezidentnog obveznika, odnosno organizacionoj jedinici Poreske uprave opredeljenoj kao nadležnoj pri dodeljivanju PIB-a u skladu sa ZPPPA.

Poresku prijavu u pismenom obliku može podneti poreski obveznik ili lice koje je poreski obveznik ovlastio za podnošenje poreske prijave i preduzimanje radnji koje su u vezi sa podnetom prijavom.

Poreska prijava podnosi se najkasnije do 16. maja 2016. godine, s obzirom da je ove godine poslednji dan zakonskog roka (15. maj) u nedelju, u kom slučaju rok ističe istekom prvog narednog radnog dana.

Godišnji porez na dohodak građana utvrđuje rešenjem nadležni poreski organ, na osnovu podataka iz poreske prijave, poslovnih knjiga i drugih podataka koji su od značaja za utvrđivanje poreske obaveze.

Primer načina obračuna godišnjeg poreza za obveznika koji je ostvario prihod po osnovu zarade kod jednog poslodavca, ugovora o autorskom delu, od davanja u zakup nepokretnosti i kome je izvršen povraćaj doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za 2014. godinu: