Državina kao faktička vlast na stvari

Za razliku od prava svojine, državina je faktička vlast na stvari, nezavisno od toga da li se vrši na osnovu subjektivnog prava ili bez pravnog osnova i nezavisno od toga da li držalac veruje da je ovlašćen da vrši tu faktičku vlast.
Međutim, faktička vlast na stvari ne podrazumeva stalni kontakt sa stvari, već prostorni odnos prema njoj i ona se ostvaruje kroz njeno iskorišćavanje.
Državina može prerasti i u pravnu vlast, a značajna je jer njeni određeni oblici mogu dovesti do svojine uz ispunjenje venkih uslova predviđenih zakonom.
Državna se deli na :
Zakonitu i nezakonitu državinu i savesnu i nesavesnu državina.
Državina je zakonita ako se zasniva na punovažnom pravnom osnovu koji je po objektivnom pravu podoban za sticanje one vrste poava čiju sadržinu držalac vrši.Pravni poslovi koji mogu dovesti do zakonite svojinske državine su kupoprodaja, trampa, poklon.
Nezakonita je ona državina koja se ne zasniva na punovažnom pravnom osnovu.Primeri za to su nezakonito oduzimanje stvari, zadržavanje stvari i sl.
Državina je savesna ako držalac ne zna ili ne može znati da stvar koju drži nije njegova.
Nesavesna državina postoji kada je držalac stvari morao i mogao znati da se preduzetim aktom ne može steći pravo za koje tvrdi da mu pripada i koje odgovara njegovim faktičkim ponašanjem prema stvari.
ZAŠTITA DRŽAVINE
Pravilo je da se zaštita od povrede prava ostvaruje putem državnih organa. Državina se štiti jednako kao i prava – samozaštitom i intervencijom države preko njenih organa.
Samozaštita (samopomoć) je pravo držaoca da sam, primenom izvesne sile, odbije smetanje svoje državine, odnosno vrati državinu koja mu je oduzeta.
Držaocu stoji kao poseban način zaštite i tužba zbog ometanja državine, koja se ograničava samo na raspravljanje i dokazivanje činjenice poslednjeg stanja državine i nastalog smetanja. Samo izuzetno, u slučaju da ako od dana kada je tuženik saznao da mu je tužilac oduzeo državinu do dana povratka državine proteklo više od 30 dana, sud raspravlja o prigovoru tuženog. U slučaju tužbe radi oduzimanja državine tuženi može utvrditi tačnost te činjenice ili da da prigovor vezan za raniju državinu.
Državinska zaštita u sudskom postupku
Dakle, državina se može zaštiti i pred sudom. U sudskom postupku državina se štiti podizanjem tužbi radi povraćaja predmeta državine i radi obustave akata koji smetaju državinu.
Kada je držalac lišen državine stvari, protiv drugogo lica koje drži tu stvar podnosi se tužba radi povraćaja predmeta, dok se tužba radi obustave akata podnosi u slučaju kada držalac nije lišen državine, već samo ometan u vršenju vlasti nad predmetom državine.
Sudski postupak po ovim tužbama vezan je određen rokovima i sumaran je (ispituju se samo činjenice oduzimanja ili smetanja državine).
Pravni poredak pruža zaštitu onima koji treba da je dobiju, a subjekti prava su dužni da postupe po pravilima poretka u pogledu načina ostvarivanja te zaštite.

Izvor: „Redakcija „Profi Sistema“.