Penali za raniji odlazak u penziju

U skladu sa izmenama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (“Sl. glasnik RS”, broj 75/14), počev od 1. januara 2015. godine izmenjeni su uslovi za sticanje prava na starosnu penziju.

Tako, prema važećim propisima došlo je do:

Povećanje uslova za starosnu penziju za osiguranike žene sa 60 na 65 godina života, s tim što se ovaj uslov postupno povećava, i to u 2015. godini za šest meseci i u toj godini iznosi 60 godina i 6 meseci života, uz minimalni uslov od 15 godina staža osiguranja i ukidanje prava na starosnu penziju sa tzv. “punim stažom”;

–Uvođenje prava na prevremenu starosnu penziju i, s tim u vezi, utvrđivanje trajnog umanjenja iznosa prevremene starosne penzije za 0,34% za svaki mesec ranijeg odlaska u penziju pre navršenja opšte starosne granice (na godišnjem nivou 4,08%), odnosno uvođenje tzv. “penala”;

-Utvrđivanje dodatnog uslova za snižavanje starosne granice za sticanje prava na starosnu penziju za osiguranike koji rade na radnim mestima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem tzv. “beneficirani staž”, da su navršili najmanje 2/3 staža osiguranja na tim radnim mestima, u odnosu na ukupan staž osiguranja;

-Bliža definicija određenih kategorija osiguranika (MUP, BIA i dr.), u smislu isključenja onih osiguranika koji rade na administrativnim i tehničkim poslovima, kao i brža dinamika povećanja starosnog uslova na godišnjem nivou.

-Izjednačavanje računanja staža osiguranja do 45 godina, kao i staža osiguranja do 40 godina, kod određivanja visine penzije.
Sve nanedeno propisano je u čl.19, 19a, 19b, 19v, 20, 70a, 70b. i 70v.
Prema navedenim odredbama Zakona:
Osiguranik stiče pravo na starosnu penziju:
1) kad navrši 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja;
2) kad navrši 45 godina staža osiguranja.
Izuzetno, osiguranik žena koja navrši najmanje 15 godina staža osiguranja, stiče pravo na starosnu penziju kad navrši:
1) u 2015. godini, 60 godina i šest meseci života;
2) u 2016. godini, 61 godinu života;
3) u 2017. godini, 61 godinu i šest meseci života;
4) u 2018. godini, 62 godine života;
5) u 2019. godini, 62 godine i šest meseci života;
6) u 2020. godini, 63 godine života;
7) u 2021. godini, 63 godine i dva meseca života;
8) u 2022. godini, 63 godine i četiri meseca života;
9) u 2023. godini, 63 godine i šest meseci života;
10) u 2024. godini, 63 godine i osam meseci života;
11) u 2025. godini, 63 godine i deset meseci života;
12) u 2026. godini, 64 godine života;
13) u 2027. godini, 64 godine i dva meseca života;
14) u 2028. godini, 64 godine i četiri meseca života;
15) u 2029. godini, 64 godine i šest meseci života;
16) u 2030. godini, 64 godine i osam meseci života;
17) u 2031. godini, 64 godine i deset meseci života.

Prevremena starosna penzija

Osiguranik stiče pravo na prevremenu starosnu penziju kad navrši najmanje 40 godina staža osiguranja i najmanje 60 godina života.

Izuzetno od člana 19b ovog zakona, osiguranik stiče pravo na prevremenu starosnu penziju kad navrši:
1) u 2015. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 55 godina života (muškarac), odnosno 36 godina i četiri meseca staža osiguranja i najmanje 54 godine i četiri meseca života (žena);
2) u 2016. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 55 godina i osam meseci života (muškarac), odnosno 37 godina staža osiguranja i 55 godina života (žena);
3) u 2017. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 56 godina i četiri meseca života (muškarac), odnosno 37 godina i šest meseci staža osiguranja i najmanje 55 godina i osam meseci života (žena);
4) u 2018. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 57 godina života (muškarac), odnosno 38 godina staža osiguranja i najmanje 56 godina i četiri meseca života (žena);
5) u 2019. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 57 godina i osam meseci života (muškarac), odnosno 38 godina i šest meseci staža osiguranja i najmanje 57 godina života (žena);
6) u 2020. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 58 godina i četiri meseca života (muškarac), odnosno 39 godina staža osiguranja i najmanje 57 godina i osam meseci života (žena);
7) u 2021. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 59 godina života (muškarac), odnosno 39 godina i četiri meseca staža osiguranja i najmanje 58 godina i četiri meseca života (žena);
8) u 2022. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 59 godina i šest meseci života (muškarac), odnosno 39 godina i osam meseci staža osiguranja i najmanje 59 godina života (žena);
9) u 2023. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 60 godina života (muškarac), odnosno 40 godina staža osiguranja i najmanje 59 godina i šest meseci života (žena).
Osiguraniku koji je na radnim mestima na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem navršio najmanje 2/3 od ukupno navršenog staža osiguranja, starosna granica za sticanje prava na starosnu penziju, utvrđena u članu 19. tačka 1) ovog zakona, snižava se zavisno od stepena uvećanja staža za po jednu godinu, i to:
1) za svakih pet godina provedenih na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci računa u staž osiguranja kao 14 meseci;
2) za svake četiri godine provedene na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci računa u staž osiguranja kao 15 meseci;
3) za svake tri godine provedene na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci računa u staž osiguranja kao 16 meseci;
4) za svaku jednu godinu i šest meseci provedenih na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci računa u staž osiguranja kao 18 meseci.
Starosna granica iz stava 1. ovog člana može se snižavati najviše do 55 godine života.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, starosna granica za osiguranike koji rade na poslovima iz stava 1. tačka 4) ovog člana može se snižavati najviše do 50 godina života.
Novim izmenama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju koje su stupile na snagu 1. januara naredne godine, prvi put su uvedeni kazneni penali za one koji reše da se penzionišu samo s jednim ispunjenim uslovom, bilo da je reč o godinama staža ili starosti.
Pelnzionerima dodatni problem pravi i činjenica da su ovi penali trajni, dakle, ostaju na snazi dokle god se penzija prima, umesto da se ukinu sticanjem oba uslova za penziju.
Većina onih koji treba da idu u penziju zato s pravom pita zašto su kažnjeni, ako su po četiri decenije redovno uplaćivali doprinose za PIO a u penziju idu s kojom godinom života manje.
Uvođenjem mogućnosti prevremenog penzionisanja osiguranicima se obezbeđuje izbor između višeg iznosa penzije, s jedne strane i dužeg perioda primanja penzije u zavisnosti od ličnog izbora.
Izvor: Redakcija “Profi Sistema”.