Predlog Zakona o platama službenika i nameštenika u organima AP i jedinice lokalne samouprave

Na sajtu Narodne Skupštine Republike Srbije objavlen je Predlog Zakona o platama službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave (u daljem tekstu: Predlog) kojim se uređuju plata, uvećana plata, naknada plate, naknada troškova i druga primanja službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, odnosno zaposlenih na koje se shodno primenjuju propisi kojima se uređuju prava i dužnosti iz radnog odnosa zaposlenih u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave.

U obrazloženju Predloga se navodi kao osnovni razlog za donošenje zakona što su plate, uvećanja plate, naknade plate kao i naknade troškova i drugih primanja, odnosno zarade zaposlenih u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave trenutno uređene nizom zakonskih i podzakonskih propisa, a u pojedinim organizacijama i službama koje je osnovala autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave ova prava uređuju se opštim aktima same organizacije, u skladu sa opštim propisima o radu.

Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS”, br. 34/01, 62/06 – dr. zakon, 116/08 – dr. zakoni, 92/11, 99/11 – dr. zakon, 10/13, 55/13, 99/14 i 21/16 – dr. zakon) uređuje se način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja, između ostalih i zaposlenih lica u organima i organizacijama teritorijalne autonomije i lokalne samouprave.

Prema odredbama Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, plata se utvrđuje pomoću osnovice za obračun plata, koja se utvrđuje zaključkom Vlade i koeficijenta, koji su utvrđeni podzakonskim aktom – uredba, kao i dodatka na platu. Osnovna plata predstavlja proizvod osnovice i koeficijenta.

Na zaposlene u organima jedinica lokalne samouprave i autonomne pokrajine primenjuje se i Uredba o koeficijentima za obračun i isplatu plata imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih u državnim organima.

Osnovni pravni akt kojim se u Republici Srbiji uređuju prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa predstavlja Zakon o radu, pa se odredbe ovog zakona supsidijarno primenjuju i na zaposlene u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave u svim pravnim situacijama koje nisu uređene posebnim zakonom.

Zakon o sistemu plata zaposlenih u javnom sektoru („Službeni glasnik RS”, br. 18/16 i 108/16), kao sistemski zakon na čijoj se normativnoj podlozi i prema izričitoj odredbi donose ovaj i drugi posebni zakoni, usvojen je u situaciji izrazite fragmentiranosti propisa o platama i zaradama u javnom sektoru.

Sledeći ciljeve postavljene Zakonom o sistemu plata zaposlenih u javnom sektoru, Predlog zakona o platama službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave donosi se sa svrhom uspostavljanja ujednačenog i finansijski održivog sistema finansiranja plata u ovom delu javnog sektora, kroz uvažavanje specifičnosti autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave.

U cilju uspostavljanja ujednačenog sistema određivanja plata, ovim predlogom određuje se osnovna plata službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinici lokalne samouprave kao proizvod množenja osnovice i koeficijenta.

Predlog sadrži 7 glava: I. UVODNE ODREDBE, II. PLATA SLUŽBENIKA I NAMEŠTENIKA, III. UVEĆANA PLATA SLUŽBENIKA I NAMEŠTENIKA, IV. NAKNADA PLATE SLUŽBENIKA I NAMEŠTENIKA, V. PRAVO NA NAKNADU TROŠKOVA I NA DRUGA PRIMANjA SLUŽBENIKA I NAMEŠTENIKA, VI. BUDŽETSKO OGRANIČENJE, VII. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE.

Glava I. UVODNE ODRDEBE obuhvata čl. 1-4 kojima su propisani:

– Predmet ovog zakona i propisano je da se njime uređuje plata, uvećanje plate, naknada plate, naknada troškova i drugih primanja službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, odnosno zaposlenih na koje se shodno primenjuju propisi kojima se uređuju prava i dužnosti iz radnog odnosa o zaposlenima u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Na ovaj način u isti pravni režim kada su u pitanju visine primanja stavljaju se i zaposleni u službama i organizacijama koje osnivaju nadležni organi AP i JLS prema posebnim propisima.

– Rokovi za isplatu plate.

-Ostvarivanja zaštite prava na platu, naknada i drugih primanja zaposlenih u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, na način na koji zaposleni ostavruju zaštitu i drugih prava iz radnog odnosa.

-Da se sredstva za platu, naknade i druga primanja obezbeđuju se u budžetu autonomne pokrajine i jednice lokalne samouprave u skladu sa budžetskim ograničenjem za tekuću i naredne dve budžetske godine, u postupku planiranja budžeta autonomne pokrajine i jednice lokalne samouprave.

Glava II. PLATA SLUŽBENIKA I NAMEŠTENIKA obuhvata čl. 5-21. kojima je propisano:

– Da se osnovna plata službenika i nameštenika određuje množenjem osnovice sa koeficijentom, kao i da se minimalna zarada obračunava u skladu sa opštim propisima o radu.

– Da je osnovica za obračun i isplatu osnovne plate jedinstvena za sve službenike i nameštenike u istoj autonomnoj pokrajini ili jedinici lokalne samouprave čije se plate isplaćuju iz budžeta autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave, te da ovako utvrđena osnovica ne može biti veća od osnovice koja je utvrđena zakonom o budžetu Republike Srbije za svaku budžetsku godinu.

– Bliža merila za primenu kriterijuma za svrstavanje zvanja, položaja i radnih mesta u platne grupe i platne razrede i opisan je način primene navedenih kriterijuma u postupku vrednovanja radnih mesta.

– Platne grupe, platni razredi i početni koeficijent zvanja.

– Platne grupe, platni razredi i koeficijent položaja.

– Platne grupe, platni razredi i početni koeficijent radnih mesta nameštenika.

– Propisano je da se koeficijent zaposlenog pri zasnivanju radnog odnosa određuje rešenjem za službenike, a za nameštenike se određuje ugovorom o radu.

– Propisana su pravila za određivanje koeficijenta za obračun i isplatu plate službenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave prilikom preuzimanja, premeštaja na drugo odgovarajuće radno mesto, premeštaja na drugo radno mesto sa napredovanjem, premeštaja na radno mesto u nižem zvanju i koeficijenta službenika koji je sa položaja raspoređen, odnosno premešten na izvršilačko radno mesto vodeći se pri tome pravilom koje uvažava prethodni kvalitet rada zaposlenih.

– Propisana su pravila za utvrđivanje koeficijenta nameštenika koji je premešten, odnosno raspoređen na drugo radno mesto, u smislu da se namešteniku koji je trajno premešten, odnosno raspoređen na drugo radno mesto određuje koeficijent radnog mesta na koje je premešten, odnosno raspoređen.

– Propisan je način određivanja koeficijenta za obračun i isplatu plate pripravnika.

– Propisan je korektivni koeficijent zbog posebnih uslova rada službenicima koji rade na poslovima ispekcijskog i drugog nadzora ili kontrole, ako obavljaju poslove terenskog nadzora ili kontrole u neposrednom kontaktu sa subjektima nadzora ili kontrole, u zavisnosti od odgovornosti za stanje u oblasti u kojoj se vrši nadzor ili kontrola.

– Propisano je da koeficijent za obračun i isplatu plate službenika i nameštenika određuje rukovodilac organa, odnosno lice ili telo koje je određeno posebnim propisom, dok koeficijent službenika na položaju određuje organ odnosno telo nadležno za njegovo postavljenje.

-Propisana je shodna primena propisa koji se odnose na napredovanje državnih službenika, za napredovanje u istom zvanju službenika na izvršilačkom radnom mestu u autonomnoj pokrajini i jedinici lokalne samouprave, po osnovu ostvarenih rezultata rada.

Glava  III. UVEĆANA PLATA SLUŽBENIKA I NAMEŠTENIKA obuhvata članove od 22-26 kojima je propisano sledeće:

– Specifični osnovi za određivanje uvećane plate službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave koji nisu uređeni sistemskim zakonom, a to su uvećana plata za rukovođenje i uvećana plata za dodatno opterećenje na radu.

– Da nameštenik ostvaruje pravo na uvećanu platu po osnovu postignutih rezulatata rada shodnom primenom propisa koji se odnosi na uvećanje plate po osnovu rezultata rada nameštenika u državnim organima.

– Da zaposleni pravo na uvećanu plate za rad noću, rad na dan praznika koji nije radni dan, prekovremeni rad, pripravnost i minuli rad neposrednom primenom zakona kojim se uređuje sistem plata u javnom sektoru.

– Da se pravo na uvećanu platu utvrđuje rešenjem koje donosi rukovodilac organa ili lice određeno posebnim propisom, osim uvećanja po osnovu vremena provedenog u radnom odnosu koje je sastavni deo rešenja o koeficijentu.

Glava IV. NAKNADA PLATE SLUŽBENIKA I NAMEŠTENIKA obuhvata član 27. kojim je predviđeno da službenici odnosno nameštenici u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave ostvaruju pravo na naknadu plate u skladu sa zakonom kojim se uređuje sistem plata u javnom sektoru. Stavom 2. istog člana utvrđen je izuzetak koji se odnosi na službenike na položaju koji ostanu neraspoređeni, na taj način da ova lica ostvaruju pravo na naknadu plate na način, u visini i za vreme utvrđeno propisima kojima se uređuju prava i dužnosti iz radnog odnosa zaposlenih u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave.

Glava V. PRAVO NA NAKNADU TROŠKOVA I NA DRUGA PRIMANjA SLUŽBENIKA I NAMEŠTENIKA obuhvata članove od 28.-30. kojima su propisana:

– Prava na naknadu troškova službenika i nameštenika.

– Prava na druga primanja zaposlenih, odosno utvrđeno je pravo službenika, odnosno nameštenika na otpremninu zbog odlaska u penziju, otpremninu zbog toga što je utvrđen kao višak zaposlenih ili prestanka radnog odnosa protekom roka u kom je bio neraspoređen, u skladu za zakonom.

Glava VI. BUDŽETSKO OGRANIČENJE se sastoji iz čl. 31. kojim je propisano da je nadležni organ autonomne pokrajine odnosno jedinice lokalne samouprave dužan da osnovicu za isplatu osnovne plate zaposlenih odredi u skladu sa masom opredeljenih sredstava za plate u budžetu autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave i budžetskim ograničenjem za tekuću i naredne dve budžetske godine Sredstva za isplatu osnovne plate i uvećane plate, naknade troškova i drugih primanja planiraju se i ostvaruju u okvirima postavljenog budžetskog organičenja. Stoga je neophodno pribaviti mišljenje ministarstva nadležnog za finasije i ministarstva nadležnog za lokalnu samoupravu.

VII. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE obuhvata čl. 32-42.

Članom 32. propisana je shodna primena propisa koji se odnose na naknade troškova državnih službenika i nameštenika, na naknadu troškova i drugih primanja službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, a do donošenja odgovarajućeg akta Vlade.

Članom 32. propisano je da osnovica u 2019. godini mora biti utvrđena u visini koja po mišljenju ministarstva nadležnog za finasije odgovara utvrđenoj masi sredstava za plate za 2019. godinu kako bi se prelazak na novi sistem plata obavio bez rizika po finansijsku stabilnost budžeta Republika Srbije.

Članom 34. propisuje se da će se rešenja o platnoj grupi, platnom razredu i koeficijentu u skladu sa ovim zakonom doneti do početka primene ovog zakona. Prilikom donošenja rešenja iz stava 1. ovog člana rukovodilac organa može za najviše 10% ukupnog broja zaposlenih, odnosno najviše jednog zaposlenog u organima koji imaju manje od 10 zaposlenih, koji imaju značajno prethodno iskustvo u obavljanju poslova svog radnog mesta i koji posebnim znanjima doprinose unapređenju rada i kvalitetu obavljanja poslova na svom radnom mestu, da odredi koeficijent u rasponu do kraja četvrtog platnog razreda platne grupe u kojoj se nalazi njihovo radno mesto, pri čemu se ovaj način određivanja koeficijenta ne odnosi na službenike na položaju.

Članom 35. propisuje se mogućnost određivanja koeficijenta službenicima na izvršilačkom radnom mestu koji su imali status postavljenih lica do početka primene propisa kojima se uređuju prava i dužnosti iz radnog odnosa o zaposlenima u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, u rasponu do kraja platne grupe u kojoj se nalazi početni koeficijent zvanja u koje je razvrstano njihovo radno mesto. Pored utvrđenog koeficijenta na napred navedeni način, ova lica će imati pravo da ostvare i uvećanje plate prema pravilima iz člana 15. stav 2. ovog zakona, odnosno, imaju pravo da im se prve godine uvećava plata za 80% razlike između osnovne plate koju je imao kao postavljeno lice i osnovne plate utvrđene u skladu sa ovim zakonom, u drugoj godini uvećava se za 50% te razlike, a u trećoj godini za 20% te razlike. posle proteka treće godine prestaje pravo na uvećanje.

Članom 36. se utvrđuju prava postavljenih lica koja su nastavila rad na radnom mestu koje postaje položaj do proteka vremena na koje su postavljeni, a koja rukovodilac organa rasporedi na izvršilačko radno mesto zbog toga što nisu postavljena na položaj posle okončanja javnog konkursa. Ova lica imaju ista prava kao službenik kome je prestao rad na položaju zbog toga što je proteklo vreme na koje je postavljen ili zbog toga što je podneo ostavku ili zbog toga što je položaj ukinut.

Članom 37. uređeno je privremeno zadržavanje zatečene plate dok osnovna plata određena primenom pravila ovog zakona ne dostigne visinu plate koju je službenik odnosno nameštenik imao pre početka njegove primene. Stavom 2. ovog člana predviđeno je da u slučaju da službenik ili nameštenik, koji je bio u radnom odnosu na dan početka primene ovog zakona, bude premešten odnosno raspoređen na drugo radno mesto, isti zadržava zatečenu platu radnog mesta na koje je premešten odnosno raspoređen na dan početka primene ovog zakona, sve dok ne dostigne zatečenu platu tog radnog mesta.

Članom 38. utvrđuje se režim napredovanja službenika po osnovu ostvarenih rezultata rada u viši platni razred platne grupe u koju je razvrstano zvanje u kojem se obavljaju poslovi njegovog radnog mesta, koji će početi da se primenjuje od 2020. godine na osnovu vrednovanja njegovog rada u 2018. i 2019. godini.

Članom 39. propisani su rokovi za donošenje podzakonskih akata od strane Vlade, dok je stavom 2. tog člana propisana obaveza poslodavaca da usklade pravilnike o radu sa odredbama ovog zakona do početka primene ovog zakona.

Članom 40. propisano je da odredbe kolektivnog ugovora koji je na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona, a koje nisu u suprotnosti sa ovim zakonom, ostaju na snazi do zaključivanja kolektivnog ugovora u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje sistem plata u javnom sektoru, odnosno do isteka važenja kolektivnog ugovora.

Članom 41. predviđeno je da danom početka primene ovog zakona, na službenike i nameštenike prestaju da se primenjuju odredbe Zakona o platama u državnim organima i javnim službama i Uredbe o koeficijentima za obračun i isplatu plata imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih u državnim organima. Takođe, prestaju da važe odredbe člana 185. st. 1. i 2. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave koje se odnose na donošenje Uredbe o razvrstavanju radnih mesta nameštenika, imajući u vidu da će se u skladu sa ovim zakonom doneti podzakonski akt Vlade kojim će se utvrditi nazivi radnih mesta nameštenika, sa opisima poslova koji se na njima obavljaju kao i neophodni uslovi za njihovo obavljanje, kao i koeficijenti ovih radnih mesta. Iz ovih razloga prestaje da važi i Uredba o kriterijumima za razvrstavanje radnih mesta i merilima za opis radnih mesta nameštenika u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave postoji. Članom 7. Uredbe o kriterijumima za razvrstavanje radnih mesta i merilima za opis radnih mesta službenika u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave razvrstana su radna mesta položaja u dve grupe. Kako su ovim zakona svrstana radna mesta položaja u odgovarajuće platne grupe i platne radzrede i određen je koeficijent, to nije celishodno da navedeni član Uredbe i dalje bude na pravnoj snazi.

Članom 42. propisuje se stupanje ovog zakona na snagu i utvrđuje datum početka njegove primene za 1. januar 2019. godine, izuzev odredaba čl. 34. i 39. koje se primenjuju od dana stupanja na snagu i odredaba čl. 21. i 24, čija primena se odlaže do 1. januara 2020. godine.

Izvor: Izvod iz Predloga i obrazloženja preuzet sa sajta Narodne skupštine Republike Srbije (www.parlament.gov.rs)