Autentično tumačenje odredbi o izvršenju u slučaju prelaza potraživanja i obaveze (čl. 48. ZIO)

Narodna skupština Republike Srbije, na sednici održanoj, 27. decembra 2016. godine, donela je Autentično tumačenje odredbe člana 48. Zakona o izvršenju i obezbeđenju („Sl. glasnik RS”, br. 106/2015).

Autentično tumačenje objavljeno je u „Sl. glasniku RS”, br. 106/2016.

Zakon o izvršenju i obezbeđenju stupio je na snagu 1. jula 2016. godine, osim odredaba pojednih članova koje su stupile na snagu 29. decembra 2015. god.

Ovaj zakon doneo je brojne novine, u koje spadaju i odredbe o prelazu potraživanja i obaveze, predviđene članom 48. zakona.

Ovaj član glasi:

„   Izvršni postupak vodi se i na predlog i u korist lica koje kao izvršni poverilac nije označeno u izvršnoj ili verodostojnoj ispravi, ako javnom ili po zakonu overenom ispravom dokaže da je potraživanje iz izvršne ili verodostojne isprave prešlo na njega, a ako takav dokaz nije moguć – ako prelaz potraživanja dokaže pravnosnažnom ili konačnom odlukom donetom u parničnom, prekršajnom ili upravnom postupku.

   Kad posle donošenja rešenja o izvršenju na osnovu izvršne ili verodostojne isprave potraživanje pređe sa izvršnog poverioca na drugo lice, na predlog sticaoca zaključkom se utvrđuje da je on stupio na mesto izvršnog poverioca, ako prelaz dokaže javnom ili po zakonu overenom ispravom.

   Odredbe st. 1. i 2. ovog člana shodno se primenjuju i kad se izvršni postupak vodi prema licu koje u izvršnoj ili verodostojnoj ispravi nije označeno kao dužnik, kao i kada posle donošenja rešenja o izvršenju na osnovu izvršne ili verodostojne isprave obaveza izvršnog dužnika pređe na drugo lice, kao sticaoca obaveze.

   Sticalac stupa u izvršni postupak u stanju u kome se nalazi u času stupanja.“

Prethodni Zakon o izvršenju i obezbeđenju (Sl. glasnik RS“, br. 31/2011, 99/2011-dr.zakon, 109/2013-OUS, 55/2014 i 139/2014), predviđao je i prenos i prelaz potraživanja ili obaveze, dok se prenos u novom zakonu ne spominje.

Sudija Privrednog apelacionog suda Mladen Nikolić navodi: „Pravni instituti prelaza potraživanja i obaveze i prenosa potraživanja i obaveze nisu isti, jer prelaz potraživanja ili obaveze podrazumeva prelazak na osnovu činjenica utvrđenih zakonom, a prenos se vrši nekim pravnim poslom… Da li je zakonodavac želeo da prenos potraživanja, odnosno obaveze isključi iz zakona kao mogućnost… ili je pod prelazom potraživanja smatrao i prenos, pokazaće sudska praksa…“¹

Druga novina u odnosu na prethodni zakon, ali i sve prethodne zakone koji su uređivali izvršni postupak je i da se prvi put spominje mogućnost određivanja izvršenja i u korist drugog lica, a koje nije označeno kao izvršni poverilac u verodostojnoj ispravi, dok je do sada ta mogućnost bila rezervisana samo za drugo lice koje nije označeno kao izvršni poverilac u izvršnoj ispravi. Isto važi i kada se postupak vodi prema licu koje u izvršnoj ili verodostojnoj ispravi nije označeno kao dužnik.

Autentično tumačenje člana 48, koje je i povod za objavljivanje ovog teksta glasi:

„   Ovu odredbu treba razumeti tako da je sud koji rešava o predlogu za izvršenje dužan da utvrdi istovetnost dužnika navedenog u izvršnoj ispravi i izvršnog dužnika navedenog u predlogu za izvršenje. Ako te istovetnosti nema, dužan je da zatraži da izvršni poverilac dostavi javnu ili po zakonu overenu ispravu kojom dokazuje da je obaveza prešla s dužnika koji je naveden u izvršnoj ispravi na treće lice koje je navedeno u predlogu za izvršenje. Ako takvom ispravom ne raspolaže dužan je da prelaz obaveze dokaže pravnosnažnom ili konačnom odlukom donetom u parničnom, prekršajnom ili upravnom postupku.

   Navedena pravila važe i kada je prelaz obaveze predviđen zakonom ili drugim propisom.“

Izvori:

¹ Novi Zakon o izvršenju i obezbeđenju sa komentarom najznačajnijih novina i modelima, Mladen Nikolić, Komentar najznačajnijih novina novog Zakona o izvršenju i obezbeđenju, str. 283, prir. N. Aleksić, I. Drča, J. Petrović, M. Marjanović, Profi Sistem Com, 2016.

Autentično tumačenje preuzeto iz programa „Propis Soft“ – Redakcija Profi Sistem Com-a.