Ministarstvo finansija je u mišljenju br. 011-00-00063/2022-04 od 29. juna 2022. god objavljenom u Biltenu Ministartsva finansija, jun 2022. god. dalo odgovor na pitanje Kada zastareva pravo nadležnog poreskog organa na utvrđivanje i naplatu poreza?
Pravo nadležnog poreskog organa na utvrđivanje i naplatu poreza zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče.
Ukoliko nadležni poreski organ protiv poreskog dužnika preduzima radnje u cilju utvrđivanja i naplate poreske obaveze, rok zastarelosti se prekida svakom radnjom nadležnog poreskog organa preduzetom protiv poreskog obveznika u tom cilju i posle prekida zastarelost počinje da teče iznova, a vreme koje je proteklo pre prekida ne računa se u rok za zastarelost.
S tim u vezi, nadležni poreski organ, po isteku roka od deset godina od isteka godine u kojoj je porez trebalo utvrditi ili naplatiti, po službenoj dužnosti, donosi rešenje o prestanku poreske obaveze, zbog zastarelosti.
Ukoliko nadležni poreski organ postupa po zahtevu poreskog obveznika, o istom može odlučiti bez obzira na to po kom osnovu je nastupila zastarelost, odnosno utvrditi da nisu ispunjeni uslovi za nastupanje zastarelosti po bilo kom osnovu.
Relevantni propisi
Članom 2a Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji („Službeni glasnik RS”, br. 80/2002, 84/2002-isp, 23/2003-isp, 70/2003, 55/2004, 61/2005, 85/2005-dr.zakon, 62/2006-dr.zakon, 61/2007, 20/2009, 72/2009-dr.zakon, 53/2010, 101/2011, 2/2012-isp, 93/2012, 47/2013, 108/2013, 68/2014, 105/2014, 91/2015-aut.tumačenje, 112/2015, 15/2016, 108/2016, 30/2018, 95/2018, 86/2019, 144/2020 i 96/2021, u dalem tekstu: ZPPPA) propisano je da se taj zakon primenjuje i na izvorne javne prihode jedinica lokalne samouprave koje te jedinice utvrđuju, naplaćuju i kontrolišu u javnopravnom odnosu, kao i na sporedna poreska davanja po tim osnovama, uključujući i izvorne javne prihode koje jedinice lokalne samouprave utvrđuju, naplaćuju i kontrolišu u postupcima u kojima donose poreske akte, poreske upravne akte, kao i druge akte u upravnom postupku.
Kod utvrđivanja, naplate i kontrole javnih prihoda i sporednih poreskih davanja iz stava 1. ovog člana, izdavanja prekršajnog naloga, kao i kod podnošenja zahteva za pokretanje prekršajnog postupka za poreske prekršaje nadležnom prekršajnom sudu, nadležni organ jedinice lokalne samouprave ima prava i obaveze koje po ZPPPA ima Poreska uprava, osim prava i obaveza koje se odnose na:
1) identifikaciju i registraciju poreskih obveznika;
2) procenu poreske osnovice metodom parifikacije i metodom unakrsne procene;
3) otkrivanje poreskih krivičnih dela;
4)- brisana-
4a)- brisana-
5) -brisana-
6) ostala prava i obaveze Poreske uprave sadržane u odredbama člana 160. 9) i 12) i čl. 161, 164. i 167˗171. ZPPPA.
Čl. 23. ZPPPA propisano je da poreska obaveza prestaje:
1) naplatom poreza;
2) zastarelošću poreza;
3) otpisom poreza;
4) na drugi zakonom propisani način.
Neplaćena poreska obaveza poreskog obveznika ˗ pravnog lica nad kojim je pravosnažnim rešenjem zaključen stečajni postupak bankrotstvom, prestaje, osim ako je radi njene naplate upisano založno pravo u javnim knjigama ili registrima, odnosno ako je, pored poreskog obveznika, drugo lice odgovorno za njeno ispunjenje.
U slučaju iz stava 1. tač. 2)˗4) i stava 2. ovog člana, Poreska uprava donosi rešenje o prestanku poreske obaveze.
Čl. 114. ZPPPA propisano je da pravo Poreske uprave na utvrđivanje i naplatu poreza i sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče.
Zastarelost prava na utvrđivanje poreza i sporednih poreskih davanja počinje da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je trebalo utvrditi porez, odnosno sporedno poresko davanje.
Zastarelost prava na naplatu poreza i sporednih poreskih davanja počinje da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je obaveza poreskog dužnika dospela za plaćanje.
Čl. 114d ZPPPA propisano je da se zastarelost prekida svakom radnjom Poreske uprave preduzetom protiv poreskog dužnika u cilju utvrđivanja i naplate poreza i sporednih poreskih davanja, odnosno radnjom poreskog obveznika preduzetom u cilju ostvarivanja prava na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja i povraćaj sporednih poreskih davanja.
Posle prekida zastarelost počinje teći iznova, a vreme koje je proteklo pre prekida ne računa se u rok za zastarelost.
Čl. 114ž ZPPPA propisano je da pravo na utvrđivanje, naplatu, povraćaj, poreski kredit, refakciju, refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza, uvek zastareva u roku od deset godina od isteka godine u kojoj je porez trebalo utvrditi ili naplatiti, odnosno u kojoj je izvršena preplata, osim ako ovim zakonom nije drukčije propisano.
Poreska uprava, po isteku roka iz stava 1. ovog člana, po službenoj dužnosti, donosi rešenje o prestanku poreske obaveze, odnosno o prestanku prava na povraćaj, poreski kredit, refakciju, refundaciju, kao i na namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza, zbog zastarelosti.
Izvor: sajt Ministarstva finansija (www.mfin.gov.rs)
Izvor: Izvod iz propisa preuzet iz pravne baze „Propis Soft“, Redakcija Profi Sistem Com