Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog Vlade Republike Srbije je, povodom početka upisa dece u prvi razred osnovne škole za školsku 2024/2025. godinu, uputilo poziv pripadnicima nacionalnih manjina da decu upišu na nastavu na maternjem jeziku.
U saopštenju se podseća na to da pripadnici nacionalnih manjina u našoj državi imaju pravo da decu upišu u razrede u kojima se nastava izvodi na njihovom maternjem jeziku, i dodaje da ih Ministarstvo podstiče i ohrabruje na to da tu mogućnost u celosti i ostvare.
Pravo na obrazovanje na maternjem jeziku u Republici Srbiji garantovano je Ustavom Republike Srbije (član 79), Zakonom o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina (čl. 13, 14 i 15), a detaljnije razrađeno čitavim setom prosvetnih zakona.
Ono počiva na uverenju da je obrazovanje na maternjem jeziku važan resurs za očuvanje i razvoj nacionalnog identiteta pripadnika svake zajednice, što je vrednost čijoj je doslednoj primeni Srbija posvećena.
Radi ostvarivanja ovog prava Srbija je obezbedila celokupno obrazovanje na maternjem jeziku – od predškolskog do srednjoškolskog obrazovanja i to na srpskom jeziku i osam jezika nacionalnih manjina: albanskom, bosanskom, bugarskom, mađarskom, rusinskom, rumunskom, slovačkom i hrvatskom jeziku. Ono se ostvaruje u mestima u kojima živi značajan procenat pripadnika ovih zajednica.
Osim toga, za učenike koji ne pohađaju nastavu na maternjem jeziku omogućeno je pohađanje 16 izbornih predmeta/programa Maternji jezik sa elementima nacionalne kulture.
Ovi izborni predmeti/programi, osim na pomenutih osam jezika, na kojima se izvodi i celokupna nastava, izvode se i na bunjevačkom, vlaškom, makedonskom, nemačkom, romskom, slovenačkom, ukrajinskom i češkom jeziku.
Celokupnu nastavu na manjinskim jezicima u osnovnim i srednjim školama u Srbiji u tekućoj školskoj godini pohađa 45.683 učenika.
Podsećamo, Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Sl. glasnik RS“, br. 88/2017, 27/2018-dr.zakoni, 10/2019, 6/2020, 129/2021 i 92/2023) u čl. 5. propisuje sledeće:
„Obrazovno-vaspitni rad ostvaruje se na srpskom jeziku i ćiriličkom pismu (u daljem tekstu: srpski jezik).
Za pripadnike nacionalne manjine obrazovno-vaspitni rad ostvaruje se na jeziku, odnosno govoru (u daljem tekstu: jezik nacionalne manjine) i pismu nacionalne manjine.
Za pripadnike nacionalne manjine obrazovno-vaspitni rad može da se izvodi i dvojezično na jeziku i pismu nacionalne manjine i na srpskom jeziku, a u skladu sa posebnim zakonom.
Obrazovno-vaspitni rad može da se izvodi i na stranom jeziku, odnosno dvojezično na stranom jeziku i na srpskom jeziku ili dvojezično na stranom jeziku i na jeziku i pismu nacionalne manjine, a u skladu sa ovim i posebnim zakonom.
Obrazovno-vaspitni rad za lice koje koristi znakovni jezik, odnosno posebno pismo ili druga tehnička rešenja, može da se izvodi na znakovnom jeziku i pomoću sredstava tog jezika.
Kada se obrazovanje stiče na jeziku nacionalne manjine, stranom jeziku ili dvojezično, učenje srpskog jezika je obavezno.”
Izvor: sajt Vlade Republike Srbije (www.srbija.gov.rs)
Izvor: Izvod iz propisa preuzet je iz programa „Propis Soft“, Redakcija Profi Sistem Com-a.
