Neustavnost odredbe Zakona o sudijama

Ustavni sud Srbije, na sednici održanoj 12. juna 2014. godine, doneo je Odluku koja je objavljena u “Sl. glasniku RS”, br. 111/2014 od 15. oktobra 2014. godine kojom je utvrdio:
1. Da druga rečenica člana 50. stav 4. Zakona o sudijama („Službeni glasnik RS”, br. 116/08, 58/09 – Odluka US, 104/09, 101/10, 8/12 – Odluka US, 121/12, 124/12 – Odluka US i 101/13), koja glasi: „Visoki savet sudstva dužan je da prilikom predlaganja kandidata za izbor sudije prekršajnog ili osnovnog suda, predloži kandidata koji je završio početnu obuku u Pravosudnoj akademiji, u skladu sa posebnim zakonom.”, nije u saglasnosti sa Ustavom i
2. Da se ukida mera obustave izvršenja pojedinačnog akta ili radnje preduzete na osnovu navedenog dela odredbe člana 50. stav 4. Zakona iz tačke 1.
U navedenom slučaju, Ustavni sud je ocenio da ima osnova za pokretanje postupka za utvrđivanje neustavnosti osporene odredbe Zakona i da se kao sporna mogu postaviti sledeća ustavnopravna pitanja:
Prvo, da li se osporenom zakonskom odredbom dovodi u pitanje Ustavom utvrđen položaj Visokog saveta sudstva i njegova Ustavom i zakonom utvrđena nadležnost da, kao nezavisan i samostalan organ koji obezbeđuje i garantuje nazavisnost i samostalnost sudova i sudija (član 153. stav 1. Ustava), predlaže Narodnoj skupštini kandidate za prvi izbor sudija (član 154. Ustava i član 51. stav 1. Zakona o sudijama), budući da se osporenom odredbom ustanovljava obaveza Saveta da za kandidata za prvi izbor sudija prekršajnih i osnovnih sudova predloži lica koja su završila početnu obuku u Pravosudnoj akademiji. U tom smislu se kao sporno postavilo i pitanje da li propisana obaveza zapravo, kada je reč o prvom izboru sudija u određenu vrstu sudova, dovodi u pitanje sprovođenje Zakonom uređenog postupka za izbor, odnosno predlaganje kandidata za izbor sudija, a koji predviđa da Savet, polazeći od ustavnog položaja ovog organa, kao prvo, propisuje kriterijume i merila za ocenu stručnosti, osposobljenosti i dostojnosti kandidata, te saglasno tim kriterijumima, nakon pribavljenih podataka i mišljenja o stručnosti, osposobljenosti i dostojnosti svakog od prijavljenih kandidata i obavljenog razgovora sa njima, sastavlja rang listu kandidata. Ustavni sud je takođe našao da se povodom povrede Ustavom i zakonom utvrđene nadležnosti Visokog saveta sudstva kao sporno može postaviti i pitanje da li je osporenim zakonskim rešenjem suštinski povređena nadležnost Visokog saveta sudstva da samostalno predlaže kandidate za izbor sudija u prekršajne i osnovne sudove, ukoliko je u svemu vezan ocenom Pravosudne akademije o završenoj početnoj obuci.
Drugo, i u ovom ustavnosudskom sporu se postavilo pitanje da li se završena početna obuka u Pravosudnoj akademiji, koja je po svojoj prirodi jedan od elemenata za ocenu stručnosti i osposobljenosti kandidata za obavljanje sudijske funkcije (saglasno članu 25. Zakona o Pravosudnoj akademiji), obavezivanjem Saveta da za kandidata za prvi izbor sudije prekršajnog i osnovnog suda predloži lice koje je završilo početnu obuku, suštinski pretvara u dodatni uslov za obavljanje sudijske funkcije u ovim sudovima, mimo opštih i posebnih uslova propisanih odredbama čl. 43. do 45. Zakona o sudijama. S tim u vezi kao sporno se postavilo i pitanje da li se završena početna obuka u Pravosudnoj akademiji, imajući u vidu da nije Zakonom propisana kao opšti uslov za izbor sudija, može smatrati samo jednim od elemenata za vrednovanje stručnosti i osposobljenosti kandidata, ili bi, povrh toga, mogla da predstavlja i svojevrstan dokaz da su ovi uslovi ispunjeni.
Treće je pitanje da li se propisanim načinom predlaganja izbora sudija u prekršajne i osnovne sudove povređuje ustavno načelo jednakosti svih pred Ustavom i zakonom iz člana 21. Ustava, u odnosu na kandidate koji ispunjavaju zakonom propisane uslove za izbor, ali nisu završili početnu obuku u Pravosudnoj akademiji, imajući pri tome u vidu da je ovo ustavno načelo ugrađeno i u sam Zakon o sudijama (član 46. stav 1. Zakona). S tim u vezi dalje se postavlja pitanje da li se završenoj početnoj obuci u Pravosudnoj akademiji, koja nije eksplicitno određena kao zakonski uslov za izbor sudija, a koja postoji samo kod određenog broja lica, može priznati eliminatorno dejstvo koje opšti uslovi uvek imaju, tj. isključenje svih drugih lica koja nemaju završenu početnu obuku.
Četvrto, suprotno od prethodno iznetog, kao sporno se postavilo i pitanje da li se zahtev za posedovanjem dodatnog obrazovanja koje ciljno ide dalje od opštih uslova stručnosti i osposobljenosti može smatrati diskriminatorskim, ako objektivno uvek postoji numerus clausus kod mogućnosti sticanja ovog nivoa obrazovanja, odnosno kod upisa na Pravosudnu akademiju.
Peto je pitanje da li država ovim zakonskim rešenjem uopšte ne napušta polje slobodne procene ili joj se u ovom slučaju može priznati samo određena tolerancija pri izboru momenta uvođenja promena koje odražavaju pomak u stavovima zakonodavca o uslovima za izbor na sudijsku funkciju, odnosno da li bi osporeno zakonsko rešenje, koje predstavlja značajnu promenu u režimu predlaganja sudija za izbor u određene vrste sudova, trebalo obavezno da prati i prelazni pravni režim.
Konačno, kao sporno se postavilo i pitanje da li se propisivanjem obaveznosti predlaganja kandidata koji su završili početnu obuku u Pravosudnoj akademiji za prvi izbor sudija prekršajnih i osnovnih sudova može dovesti u pitanje Ustavom zajemčeno pravo nacionalnih manjina na ravnopravnost u vođenju javnih poslova, utvrđeno članom 77. Ustava, naročito imajući u vidu da je odredbom člana 46. stav 2. Zakona o sudijama propisano da se pri izboru i predlaganju za izbor sudija vodi računa o nacionalnom sastavu stanovništva, odgovarajućoj zastupljenosti pripadnika nacionalnih manjina i poznavanju stručne pravne terminologije na jeziku nacionalne manjine, koji je u službenoj upotrebi u sudu. Naime, u konkretnom slučaju postavilo se pitanje kako će Savet moći da poštuje ovo Ustavom zagarantovano pravo nacionalnih manjina, kada je bez izuzetaka obavezan da predloži za sudije prekršajnih i osnovnih sudova kandidate sa završenom početnom obukom u Pravosudnoj akademiji, bez obzira na potrebu odgovarajuće zastupljenosti pripadnika nacionalnih manjina u prekršajnim i osnovnim sudovima u sredinama sa različitim nacionalnim sastavom.
Utvrđeno je da odredbama člana 50. Zakona o sudijama uređena su pitanja koja se odnose na predlaganje sudija koji se po prvi put biraju na sudijsku funkciju, a osporenim stavom 4. ovog člana Zakona propisano je da Visoki savet sudstva predlaže Narodnoj skupštini jednog kandidata za izbor na jedno sudijsko mesto (prva rečenica), kao i da je Visoki savet sudstva dužan da prilikom predlaganja kandidata za izbor sudije prekršajnog ili osnovnog suda, predloži kandidata koji je završio početnu obuku u Pravosudnoj akademiji, u skladu sa posebnim zakonom (druga rečenica).
Ustavom Republike Srbije utvrđeno je da je Visoki savet sudstva nezavisan i samostalan organ koji obezbeđuje i garantuje nezavisnost i samostalnost sudova i sudija (član 153. stav 1.) i da Visoki savet sudstva, između ostalog, bira i razrešava sudije, u skladu sa Ustavom i zakonom i predlaže Narodnoj skupštini izbor sudija prilikom prvog izbora na sudijsku funkciju (član 154.), kao i da Narodna skupština, na predlog Visokog saveta sudstva, bira za sudiju lice koje se prvi put bira na sudijsku funkciju (član 147. stav 1.). Ustavom je takođe utvrđeno: da su pred Ustavom i zakonom svi jednaki, da je zabranjena svaka diskriminacija, neposredna ili posredna, po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti i psihičkog ili fizičkog invaliditeta (član 21. st. 1. i 3.); da građani imaju pravo da učestvuju u upravljanju javnim poslovima i da pod jednakim uslovima stupaju u javne službe i na javne funkcije (član 53.); da pripadnici nacionalnih manjina imaju, pod istim uslovima kao ostali građani, pravo da učestvuju u upravljanju javnim poslovima i da stupaju na javne funkcije, te da se pri zapošljavanju u državnim organima, javnim službama, organima autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave vodi računa o nacionalnom sastavu stanovništva i odgovarajućoj zastupljenosti pripadnika nacionalnih manjina (član 77.).
Ustavni sud nalazi da, radi celovitijeg sagledavanja spornih ustavnopravnih pitanja, treba imati u vidu i sledeće odredbe Zakona o sudijama, kojima je propisano: da za sudiju može biti izabran državljanin Republike Srbije koji ispunjava opšte uslove za rad u državnim organima, koji je završio pravni fakultet, položio pravosudni ispit i koji je stručan, osposobljen i dostojan sudijske funkcije (član 43.); da je posle položenog pravosudnog ispita potrebno radno iskustvo u pravnoj struci – dve godine za sudiju prekršajnog suda, tri godine za sudiju osnovnog suda (član 44. al. 1. i 2.); da su ostali uslovi za izbor sudije – stručnost, osposobljenost i dostojnost, da stručnost podrazumeva posedovanje teorijskog i praktičnog znanja potrebnog za obavljanje sudijske funkcije, da osposobljenost podrazumeva veštine koje omogućavaju efikasnu primenu specifičnih pravničkih znanja u rešavanju sudskih predmeta, da dostojnost podrazumeva moralne osobine koje sudija treba da poseduje i ponašanje u skladu sa tim osobinama, da su moralne osobine koje sudija treba da poseduje – poštenje, savesnost, pravičnost, dostojanstvenost, istrajnost i uzornost, a ponašanje u skladu sa tim osobinama podrazumeva čuvanje ugleda sudije i suda u službi i izvan nje, svest o društvenoj odgovornosti, održavanje nezavisnosti i nepristrasnosti, pouzdanosti i dostojanstva u službi i izvan nje i preuzimanje odgovornosti za unutrašnju organizaciju i pozitivnu sliku o sudstvu u javnosti, da kriterijume i merila za ocenu stručnosti, osposobljenosti i dostojnosti propisuje Visoki savet sudstva, u skladu sa zakonom (član 45.); da je prilikom izbora i predlaganja za izbor sudije zabranjena diskriminacija po bilo kom osnovu, a da se pri izboru i predlaganju za izbor sudija vodi računa o nacionalnom sastavu stanovništva, odgovarajućoj zastupljenosti pripadnika nacionalnih manjina i poznavanju stručne pravne terminologije na jeziku nacionalne manjine, koji je u službenoj upotrebi u sudu (član 46.).
Sa druge strane, prema Zakonu o Pravosudnoj akademiji („Službeni glasnik RS”, broj 104/09), početna obuka je organizovano sticanje praktičnih i teorijskih znanja i veština, razumevanje uloge i osnovnih principa postupanja sudije i zamenika javnog tužioca u cilju samostalnog i efikasnog vršenja funkcije sudije u prekršajnom i osnovnom sudu i zamenika javnog tužioca u osnovnom javnom tužilaštvu (član 25.), nakon čijeg završetka Akademija izdaje korisniku uverenje o završenoj početnoj obuci koje sadrži ocenu za svaki deo obuke i završnu ocenu (član 39. stav 1.).
Odredbama člana 40. Zakona o Pravosudnoj akademiji, koje su bile predmet ocene ustavnosti u postupku pred Ustavnim sudom, a za koje je Sud, u Odluci IUz-497/2011 od 6. februara 2014. godine („Službeni glasnik RS“, broj 32/14) utvrdio da nisu u saglasnosti sa Ustavom, bilo je propisano: da je Visoki savet sudstva, odnosno Državno veće tužilaca dužno da prilikom predlaganja kandidata za izbor sudije prekršajnog ili osnovnog suda, odnosno zamenika osnovnog javnog tužioca, predloži kandidata koji je završio početnu obuku u Akademiji, a prema uspehu ostvarenom na početnoj obuci (član 40. stav 8.); da ukoliko među prijavljenim kandidatima nema kandidata koji su završili početnu obuku, Visoki savet sudstva, odnosno Državno veće tužilaca može predložiti kandidata koji ispunjava opšte uslove za izbor (član 40. stav 9.), kao i da ako kandidat koji je završio početnu obuku, u roku od tri godine, računajući godine u kojima je Narodna skupština birala sudije prekršajnih ili osnovnih sudova, odnosno zamenike osnovnih javnih tužilaca, od dana dobijanja uverenja o završenoj početnoj obuci, ne počne da obavlja funkciju sudije prekršajnog ili osnovnog suda, odnosno zamenika osnovnog javnog tužioca, ta činjenica će se uzeti u obzir prilikom predlaganja za izbor na ove funkcije (član 40. stav 11.).
Polazeći od navedenih odredaba Ustava i zakona, Ustavni sud konstatuje da je Ustavom utvrđena dvojaka uloga Visokog saveta sudstva u domenu izbora sudija. Na jednoj strani Visoki savet sudstva je predlagač kandidata za izbor sudija koje se prvi put biraju na sudijsku funkciju za čiji izbor je nadležna Narodna skupština, a sa druge strane, Savet je nadležan za izbor sudija za trajno obavljanje sudijske funkcije, koji se sprovodi u skladu sa zakonom. Saglasno navedenom, uslovi i postupak za izbor sudije na stalnu sudijsku funkciju, odnosno za predlaganje kandidata za sudije koje se prvi put biraju na sudijsku funkciju propisani su Zakonom o sudijama. Tako su odredbama čl. 43. do 45. ovog zakona propisani uslovi za izbor sudije. Da bi jedno lice moglo biti izabrano za sudiju ono mora biti državljanin Republike Srbije, koji ispunjava opšte uslove za rad u državnim organima, mora imati završen pravni fakultet, položen pravosudni ispit, mora biti stručan, osposobljen i dostojan sudijske funkcije i imati potrebno radno iskustvo u pravnoj struci posle položenog pravosudnog ispita, a koje se kreće u rasponu od dve do dvanaest godina u zavisnosti od vrste suda u koji se lice bira. Svi ovi uslovi moraju biti kumulativno ispunjeni, što znači da za sudiju može biti izabrano samo ono lice koje ispunjava sve navedene uslove.
Vezano za predlaganje i izbor kandidata za sudije koje se prvi put biraju na sudijsku funkciju, Zakonom su za Savet ustanovljene određene dodatne obaveze, imajući u vidu da se selekcija vrši među licima koja se po prvi put biraju na sudijsku funkciju. Tako je odredbama člana 50. st. 1. do 3. Zakona propisano da će Savet u takvoj situaciji, pored stručnosti, osposobljenosti i dostojnosti kandidata posebno ceniti i vrstu poslova koje je kandidat obavljao nakon položenog pravosudnog ispita, zatim je propisana obaveza da se za kandidate koji dolaze iz reda sudijskih pomoćnika obavezno pribavlja ocena rada, kao i obaveza Saveta da sa prijavljenim kandidatima obavi razgovor. Iz navedenog sledi da je Savetu, prilikom izbora kandidata koje će predložiti Narodnoj skupštini za izbor sudija koje se prvi put biraju na sudijsku funkciju, dato ovlašćenje da među prijavljenim kandidatima koji ispunjavaju sve opšte uslove za izbor sudija samostalno ceni i vrednuje određene uslove, na način propisan Zakonom. Kada je u pitanju vrednovanje vrste poslova koje je kandidat obavljao nakon položenog pravosudnog ispita, Savet može različito vrednovati npr. rad diplomiranog pravnika u privredi i rad jednog sudijskog pomoćnika u nekom od sudova, jer se radi o različitoj vrsti poslova koje oni obavljaju, zatim kod sudijskih pomoćnika Savet je dužan da uzme u obzir ocene njihovog rada, što znači da bi u tom segmentu, sudijski pomoćnik sa višom ocenom nesumnjivo trebalo da ima prednost u odnosu na sudijskog pomoćnika čiji rad u sudu je ocenjen nižom ocenom. Saglasno navedenom, Ustavni sud konstatuje da se ovde ne radi o nekim posebnim uslovima koje kandidat za prvo obavljanje sudijske funkcije mora da ispuni da bi mogao biti predložen na tu funkciju, već o uporednim kriterijumima za vrednovanje pojedinih uslova kojima se obezbeđuje da Savet od više prijavljenih kandidata, koji svi ispunjavaju opšte uslove, predloži Narodnoj skupštini najbolje za izbor. Ovo je bitno i zbog toga što je Zakonom ustanovljena obaveza da Savet predlaže Narodnoj skupštini samo jednog kandidata za izbor na jedno sudijsko mesto (prva rečenica osporenog člana 50. stav 4. Zakona), a čime se obezbeđuje „vezanost” Narodne skupštine predlogom Visokog saveta sudstva, čija je ustavna uloga da obezbedi nezavisnost i samostalnost sudova i sudija.
Međutim, u istoj ovoj odredbi u drugoj rečenici propisana je obaveza Saveta da prilikom predlaganja kandidata za izbor sudija prekršajnog ili osnovnog suda predloži kandidata koji je završio početnu obuku u Pravosudnoj akademiji, u skladu sa posebnim zakonom, tj. u konkretnom slučaju u skladu sa Zakonom o Pravosudnoj akademiji.
U pogledu prethodno izloženog, Ustavni sud konstatuje da je obaveza Saveta koja je predviđena drugom rečenicom odredbe stava 4. člana 50. Zakona istovetna obavezi sadržanoj u odredbi člana 40. stav 8. Zakona o Pravosudnoj akademiji, za koju je Ustavni sud, Odlukom IUz-497/2011 od 6. februara 2014. godine, utvrdio da, zajedno sa odredbama st. 9. i 11. istog člana Zakona, nije u saglasnosti sa Ustavom, s tim što je u Zakonu o Pravosudnoj akademiji ova obaveza Saveta bila podrobnije razrađena uvođenjem uspeha ostvarenog na početnoj obuci kao kriterijuma za rangiranje kandidata koji se predlažu i daljim uređivanjem pravila u postupku predlaganja, od kojih je za ovaj ustavnosudski predmet od značaja odredba stava 9. člana 40. Zakona o Pravosudnoj akademiji, kojom je Savetu bila data mogućnost da predloži kandidata koji ispunjava opšte uslove za izbor tek ukoliko među prijavljenim kandidatima nema kandidata koji su završili početnu obuku.
Povodom ustavnopravnih pitanja koja su utvrđena kao sporna u ovom ustavnosudskom predmetu, Ustavni sud najpre konstatuje da se propisivanjem obaveznog naloga Savetu da, prilikom predlaganja kandidata za izbor sudije prekršajnog ili osnovnog suda, mora predložiti kandidata koji je završio početnu obuku na Pravosudnoj akademiji, dovodi u pitanje Ustavom utvrđen položaj Visokog saveta sudstva i njegova Ustavom i zakonom utvrđena nadležnost da, kao nezavisan i samostalan organ koji obezbeđuje i garantuje nezavisnost i samostalnost sudova i sudija (član 153. stav 1. Ustava), predlaže Narodnoj skupštini kandidate za prvi izbor sudija (član 154. Ustava i član 51. stav 1. Zakona o sudijama). Naime, Zakonom o sudijama, kojim je uređen postupak za izbor, odnosno predlaganje kandidata za izbor sudija, predviđa se da Savet, polazeći od Ustavom utvrđenog položaja ovog organa, propisuje kriterijume i merila za ocenu stručnosti, osposobljenosti i dostojnosti kandidata, te saglasno tim kriterijumima, nakon pribavljenih podataka i mišljenja o stručnosti, osposobljenosti i dostojnosti svakog od prijavljenih kandidata i obavljenog razgovora sa njima, sastavlja rang listu kandidata. Saglasno navedenom, Ustavni sud je ocenio da se osporenim zakonskim rešenjem ograničava nadležnost Visokog saveta sudstva da samostalno predlaže kandidate za izbor sudija u prekršajne i osnovne sudove, saglasno Zakonom propisanom postupku, jer je u svemu vezan ocenom Pravosudne akademije o završenoj početnoj obuci.
Ustavni sud dalje ističe da su odredbama čl. 43. do 45. Zakona o sudijama propisani opšti i posebni uslovi za izbor sudija i da završena početna obuka u Pravosudnoj akademiji nije ovim zakonom predviđena kao opšti, odnosno poseban uslov za izbor sudije. Naime, prema shvatanju Ustavnog suda, završena početna obuka u Pravosudnoj akademiji, po svojoj prirodi, određenoj članom 25. Zakona o Pravosudnoj akademiji, može predstavljati samo jedan od elemenata za ocenu stručnosti i osposobljenosti kandidata za obavljanje sudijske funkcije u prekršajnom i osnovnom sudu, odnosno eventualno svojevrstan dokaz da su ovi uslovi ispunjeni, ali ne i dodatni uslov za izbor ovih sudija. Nasuprot tome, Ustavni sud konstatuje da se upravo osporenim zakonskim rešenjem, kojim se obavezuje Savet da za kandidata za prvi izbor sudije prekršajnog i osnovnog suda predloži lice koje je završilo početnu obuku, ta činjenica suštinski pretvara u dodatni uslov za obavljanje sudijske funkcije u ovim sudovima, mimo opštih i posebnih uslova propisanih odredbama čl. 43. do 45. Zakona o sudijama, odnosno da završena početna obuka nije samo presudna za vrednovanje stručnosti i osposobljenosti kao opštih uslova za izbor, već da se pretvara i u suštinski opredeljujući uslov za dostupnost određene sudijske funkcije, čime se zapravo potire i sprečava adekvatno vrednovanje ostalih uslova za obavljanje sudijske funkcije, koji su propisani Zakonom o sudijama.
Kako iz osporene zakonske odredbe sledi da je zakonodavac kandidatu koji je završio početnu obuku na Pravosudnoj akademiji dao izričitu prednost prilikom prvog izbora u odnosu na sve druge kandidate koji ispunjavaju Zakonom propisane uslove za izbor, ali nisu završili početnu obuku u Pravosudnoj akademiji, to Ustavni sud ocenjuje da se delom osporene odredbe člana 50. stav 4. Zakona krši načelo jednakosti građana koji se nalaze u istoj pravnoj situaciji (ispunjavaju Zakonom o sudijama propisane uslove za izbor) iz člana 21. Ustava i povređuje Ustavom zajemčeno pravo na stupanje na javne funkcije pod jednakim uslovima iz člana 53. Ustava. Pri tome, Ustavni sud ističe da je načelo zabrane diskriminacije po bilo kom osnovu izričito propisano odredbom člana 46. stav 1. Zakona o sudijama, i to upravo prilikom izbora sudija i predlaganja kandidata za izbor sudija.
Ustavni sud, dalje, stoji na stanovištu da se osporenim rešenjem iz člana 50. stav 4. Zakona dovodi u pitanje i primena odredaba člana 77. Ustava koje pripadnicima nacionalnih manjina garantuju ravnopravnost u vođenju javnih poslova, imajući u vidu da je Savet obavezan da predloži za sudije prekršajnih i osnovnih sudova kandidate sa završenom početnom obukom u Pravosudnoj akademiji, bez obzira na potrebu odgovarajuće zastupljenosti pripadnika nacionalnih manjina u prekršajnim i osnovnim sudovima u sredinama sa različitim nacionalnim sastavom.
Konačno, za Ustavni sud nije sporno da stručna obuka pravosudnih kadrova, i to ne samo onih lica koja se pripremaju za vršenje sudijske funkcije, već i izabranih sudija, doprinosi podizanju kvaliteta u obavljanju sudijske funkcije i da stoga treba da bude adekvatno vrednovana u okviru zakonom propisanih kriterijuma kako za prvi izbor na sudijsku funkciju, tako i prilikom izbora u viši sud, ali Sud nalazi da je ustavnopravno neprihvatljivo zakonsko rešenje prema kome su sva lica koja nisu završila početnu obuku u Pravosudnoj akademiji, samim tim, suštinski eliminisana iz kruga kandidata za prvi izbor za sudiju određene vrste sudova. Ovo posebno kada se ima u vidu da polaznici Pravosudne akademije tokom početne obuke prvenstveno obavljaju poslove sudijskih pomoćnika, jednako kao i sudijski i pomoćnici koji nisu „korisnici” te obuke, kao i zbog činjenice da objektivno uvek postoji numerus clausus kod mogućnosti sticanja ovog nivoa obrazovanja, odnosno kod upisa na Pravosudnu akademiju. Pri tome, Ustavni sud ističe da je, uvažavajući pravo zakonodavca da na osnovu polja slobodne procene samostalno odredi kada i na koji način je neophodno pristupiti promenama u zakonodavnoj sferi, koje odražavaju pomak u stavovima zakonodavca o uslovima za izbor na sudijsku funkciju, za svako zakonsko rešenje koje predstavlja značajnu promenu u režimu predlaganja za izbor sudija u određene vrste sudova, a što konkretna osporena odredba Zakona o sudijama i predstavlja, neophodno uvesti i prelazni pravni režim, kojim bi se za određeni vremenski period omogućio postepeni prelazak sa starog na novi režim.
S obzirom na to da je Ustavni sud u ovom ustavnosudskom predmetu doneo konačnu odluku i utvrdio neustavnost osporenog dela odredbe člana 50. stav 4. Zakona (druga rečenica), Sud je ocenio da su prestali razlozi zbog kojih je odredio meru obustave izvršenja pojedinačnog akta ili radnje preduzete na osnovu navedenog dela ove odredbe Zakona. S tim u vezi, Ustavni sud je, saglasno odredbi člana 56. stav 2. Zakona o Ustavnom sudu, navedenu meru obustave izvršenja ukinuo i rešio kao u tački 2. izreke.
Imajući u vidu ovu odluku, druga rečenica člana 50. stav 4. Zakona o sudijama prestaje da važi danom objavljivanja Odluke Ustavnog suda u „Službenom glasniku Republike Srbije”.