Na sajtu Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja objavljeno je saopštenje u kome se ukazuje na pogrešnu interpretaciju Pravilnika o učeničkim zadrugama. Pomenuti Pravilnik još uvek nije objavljen u „Sl. glasniku RS“ te ne možemo pružiti detaljan prikaz njegove sadržine već ćemo se, u nastavku teksta, najpre osvrnuti na zakonsku regulativu pitanja učeničkih zadruga, a zatim preneti saopštenje Ministarstva u celosti.
Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Sl. glasnik RS“, br. 88/2017 i 27/2018-dr.zakon) u članu 103. reguliše učeničke zadruge i u istom se navodi da škola može da osnuje učeničku zadrugu u cilju razvijanja vannastavnih aktivnosti i preduzetničkog duha učenika i da se rad učeničke zadruge uređuje posebnim zakonom. Članom 120. istog zakona regulisano je da Savet roditelja predlaže organu upravljanja namenu korišćenja sredstava ostvarenih radom učeničke zadruge i prikupljenih od roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika.
Učeničke zadruge regulisane su i članom 53. Zakona o osnovnom obrazovanju i vaspitanju (“Sl. glasnik RS”, br. 55/2013, 101/2017 i 27/2018-dr.zakon), u kome se navodi:
„Škola može da osnuje učeničku zadrugu radi razvoja preduzetničkog duha, pozitivnog odnosa učenika prema radu, povezivanja nastave sa svetom rada, kao i profesionalne orijentacije.
Rad učeničke zadruge uređuje se statutom škole i pravilima za rad zadruge, u skladu sa zakonom.
Škola može pružati usluge i prodavati proizvode nastale kao rezultat rada u učeničkoj zadruzi, kao i udžbenike, pribor i opremu koja je potrebna za ostvarivanje obrazovno-vaspitnog rada.
Sredstva stečena radom učeničke zadruge koriste se za proširenje materijalne osnove rada učeničke zadruge, ekskurzije, ishranu učenika, nagrade članovima učeničke zadruge i unapređivanje obrazovno-vaspitnog rada u školi i u druge svrhe u skladu sa aktima kojima se uređuje rad učeničke zadruge.
Učenička zadruga se upisuje u registar zadruga shodnom primenom odredaba zakona kojim se uređuje registracija zadruga.
Sadržinu osnivačkog akta, sticanje i prestanak statusa zadrugara, upravljanje i način rada učeničke zadruge, bliže uređuje ministar.“
Skoro identičnu formulaciju sadrži i Zakon o srednjem obrazovanju i vaspitanju (“Sl. glasnik RS”, br. 55/2013, 101/2017 i 27/2018-dr.zakon) koji učeničke zadruge reguliše članom 32. u kome se navodi:
„Škola može da osnuje učeničku zadrugu s ciljem podsticanja razvijanja pozitivnog odnosa učenika prema radu i profesionalne orijentacije, povezivanja nastave sa svetom rada, razvijanja svesti o odgovornosti za preuzete obaveze, kao i razvoja pozitivnog odnosa prema timskom radu i preduzetništvu.
Rad učeničke zadruge uređuje se statutom škole i pravilima za rad zadruge, u skladu sa zakonom.
Škola može pružati usluge i prodavati proizvode nastale kao rezultat rada u učeničkoj zadruzi, kao i udžbenike, pribor i opremu koja je potrebna za ostvarivanje obrazovno-vaspitnog rada.
Sredstva stečena radom učeničke zadruge koriste se za proširenje materijalne osnove rada učeničke zadruge, ekskurzije, ishranu učenika, nagrade članovima učeničke zadruge i unapređivanje obrazovno-vaspitnog rada u školi i u druge svrhe u skladu sa aktima kojima se uređuje rad učeničke zadruge.
Učenička zadruga se upisuje u registar zadruga shodnom primenom odredaba zakona kojim se uređuje registracija zadruga.
Sadržinu osnivačkog akta, sticanje i prestanak statusa zadrugara, upravljanje i način rada učeničke zadruge, bliže uređuje ministar.“
U saopštenju Ministarstva se navodi:
„Učeničke zadruge neće finansirati gubitke škola, već gubitke zadruga ukoliko ih je bilo u prethodnim godinama postojanja.
U članu 22. Pravilnika jasno stoji da će prilikom raspodele dobiti zadruge sredstva biti korišćena za pokriće gubitaka iz ranijih godina, što se odnosi na gubitke zadruge, a ne škole. Sredstva iz dobiti se zatim koriste za unapređenje rada zadruge, kupovinu udžbenika, sredstva i pribora, finansiranje ekskurzija, ishrane i prevoza učenika iz socijalno ugrožene kategorije, kao i finansiranje školskih projekata i druge svrhe u skladu sa aktima koji uređuju rad zadruge.
Pravilnikom je jasno definisano da učenici dobrovoljno postaju deo zadruge, kao i da učeničkom zadrugom upravljaju zadrugari. Skupština koju čine svi zadrugari, učenici, nastavnici i roditelji, je najviši organ upravljanja i odlučivanja, u kome važi princip – jedan zadrugar jedan glas. Dakle, svi zadrugari su ravnopravni u glasanju i odlučivanju. S obzirom da skupština bira članove upravnog odbora iz reda zadrugara, članovi upravnog odbora mogu biti i učenici.
Takođe, važno je naglasiti da je predviđen jasan nadzor nad radom učeničke zadruge, što je precizirano članom 24. po kome je škola obavezna da Ministarstvu dostavi izveštaj o radu učeničke zadruge.
Obaveze prema nastavnicima koji učestvuju u radu učeničke zadruge biće definisane novim Pravilnikom o normi rada nastavnika.“
Izvor: Izvod iz zakona je preuzet iz programa “Propis Soft“, Redakcija Profi Sistem Com.
Izvor: vesti – sajt Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja (www.mpn.gov.rs)